TURFROUTE

Vaartraject Akkrum - Mildam

Varend op de Meinesloot neemt u ten westen van Akkrum, bij de Meineslootbrug, de afslag naar het Deel. Bij de Deelsbrug vaart u rechtdoor. Het vaarwater gaat over in het Nieuw Heerenveens Kanaal. Na de vaste brug in de A7 passeert u de Jousterbrug. Bij de Veenscheiding gaat het vaarwater met een knik over in de Engelenvaart. U passeert vervolgens de Rottumerbrug en de brug bij Nieuweschoot. De Engelenvaart komt uit op de Tjonger. Via de Tjonger vaart u naar Mildam. Alle beweegbare bruggen worden bediend.

U kunt bij de Deelsbrug ook kiezen voor een alternatieve route. Daartoe neemt u de afslag Monnikerak, aan bakboordzijde. Bij de Nieuwe Pompsloot vaart u rechtdoor, richting Heerenveen. Het vaarwater gaat over in de Heeresloot. Na de vaste brug over de A7 passeert u de Terbandsterbrug, de Stationsbrug en de Trambrug. Bij de Herenwalsterbrug bent u in het centrum van Heerenveen aangekomen. Vanaf dit punt kunt u naar de Engelenvaart varen. Na de Herenwalsterbrug bevinden zich enkele vaste bruggen met een doorvaarthoogte van maximaal 2.60 meter. Bij de Veenscheiding komt u op de Engelenvaart, waar u zuidwaarts richting Tjonger vaart. Alle beweegbare bruggen worden bediend.

Als u Wolvega wilt bezoeken, vaart u vanaf het punt waar de Engelenvaart uitkomt in de Tjonger in zuidwestelijke richting naar de Schipsloot, ook wel Wolvegaster Vaart genoemd. Via de Schipsloot komt u in Wolvega (zie het kaartje van de hele Turfroute).

Vegelinsoord

Vegelinsoord, genoemd naar de adellijke familie Vegelin van Claerbergen, is als turfgraversdorp ontstaan in de tweede helft van de 19e eeuw. In de 19e eeuw is in de Haskerveenpolder op grote schaal laagveen afgegraven. Ten noorden van Vegelinsoord staat een rond 1860 gebouwde poldermolen. Deze molen, de Deelsmolen of Grevensmolen, is gebruikt voor het droogmalen van de polder. Het is een achtkante grondzeiler met een bakstenen voet en een met riet gedekte romp en kap.

De Streek

De dorpjes Terband, Luinjeberd, Tjalleberd en Gersloot vormen een lint langs de Aengwirderweg, ook bekend als De Streek, ten oosten van Heerenveen. Luinjeberd wordt in 1281 voor het eerst genoemd als Lyedingaberde. Tjalleberd heet in 1315 Tyanlaberde. De Rotonde-kerk in Terband is gebouwd in 1843. In Luinjeberd bevindt zich op de begraafplaats een klokkenstoel uit 1800. In de vroege middeleeuwen heeft hier het klooster Mariënbosch gestaan. De kerk in Tjalleberd stamt uit 1626. De pastorie is gebouwd in 1940. De Doperse kerk stamt uit 1871. In Gersloot staat, net als in het iets zuidelijker gelegen De Knipe, een klokkenstoel op de begraafplaats. Bij Gersloot vindt u het Tripgemaal. Het gemaal is gebouwd in 1876. Sinds 1992 is het een museum waar een beeld wordt gegeven van de sociale geschiedenis van de vervening en de visserij in samenhang met moderne kunst.

Oudehaske

Oudehaske, ten westen van Heerenveen, is omstreeks 1200 ontstaan. Het Haskerwijd of Nannewijd, een door afgraving van veen ontstane plas, is nu een druk bezocht recreatiemeer. Aan de Jousterweg 140 staat het voorhuis van een monumentale boerderij uit de 18e eeuw. Haskerhorne, tussen Oudehaske en Joure, is ook omstreeks 1200 ontstaan. De kerk stamt uit de 18e eeuw.

Heerenveen

In 1551 werd de Schoterlandse Veencompagnie opgericht door de heren Van Dekema, Van Cuyck en Foeyts: de "Heeren van het veen". Voor het vervoeren van turf werden de Schoterlandse Compagnonsvaart en de Heeresloot gegraven. Op de kruising van het vaarwater met de wegverbinding Zwolle - Leeuwarden ontstond Heerenveen. In de 19e eeuw groeide de nederzetting uit tot een plaats met veel patriciërs, deftige burgers en middenstand: het Friese Haagje. De Crackstate is een van de mooiste monumenten van Friesland. Het statige pand is in 1648 in barokstijl gebouwd door Johannes Sytzes Crack. Tot 1833 deed het pand dienst als woonhuis voor de familie Crack. In 1833 werd er een rechtbank in gevestigd. Sinds 1952 bevindt het gemeentehuis zich in de Crackstate. In het centrum van Heerenveen vindt u meer mooie oude panden.

Heerenveen, nu bekend door Thialf, SC Heerenveen en Sportstad Heerenveen, is in de loop der eeuwen uitgegroeid tot het levendige stedelijke centrum van heel Zuidoost-Friesland. Het heeft een gezellig winkelcentrum met een gevarieerd winkelaanbod. Ook de uitgaansmogelijkheden zijn gevarieerd. Het gebied rondom de Oude Koemarkt is een gezellig oud stukje Heerenveen. Er is ook een negen holes golfbaan in Heerenveen. In de Heerenveense School bevinden zich twee collecties: de collectie van voorheen Museum Willem van Haren en de collectie van voorheen het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum. Museum Willem van Haren is een veelzijdig cultuurhistorisch museum met onder meer een vaste presentatie van de cultuurgeschiedenis van Heerenveen en omgeving, een complete veenarbeiderswoning en een spectaculaire maquette van Heerenveen anno 1830. Het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum geeft een beeld van het leven en het werk van Ferdinand Domela Nieuwenhuis: de vader van het socialisme in Nederland. Hij had een bijzondere band met Zuidoost-Friesland, de streek die hem in 1888 als eerste socialist in de Tweede Kamer koos. De veenarbeiders noemden hem "ûs Ferlosser" (onze Verlosser). In de Heerenveense School bevindt zich ook een VVV-agentschap.

Oudeschoot en Nieuweschoot

Oudeschoot, ten zuidoosten van Heerenveen, wordt in 1300 Scooterburen genoemd, als plaats voor een klooster voor Duitse adellijke jonkvrouwen. De kerk stamt uit 1752. In Oudeschoot wordt al meer dan 450 jaar op Tweede Pinksterdag een jaarmarkt gehouden: de Skoatermerke. Deze jaarmarkt trekt tienduizenden bezoekers. Nieuweschoot ligt ten zuiden van Heerenveen. Op de begraafplaats staat een klokkenstoel.

Rottum en Rotstergaast

Tussen Rottum en Rotstergaast, ten westen van Heerenveen, staat de grootste zwerfkei van Nederland. De Uppsalagraniet van Rottum is ongeveer 200.000 jaar geleden, in de voorlaatste ijstijd, naar Friesland gekomen. Het gesteente is ongeveer 3 miljard jaar geleden ontstaan. In Rottum staat ook een klokkenstoel. In Rotstergaast, ten zuiden van Rottum, staat een klokkenstoel achter het kleine kerkje.

Wolvega

Wolvega, gelegen tussen Heerenveen en Steenwijk, is de hoofdplaats van de gemeente Weststellingwerf. Het dorp wordt voor het eerst genoemd in 1218. Door de aanleg van de weg en de spoorlijn tussen Zwolle en Leeuwarden heeft het dorp zich in de 19e eeuw ontwikkeld tot een belangrijke kern. Wolvega vervult thans een centrumfunctie voor de regio. Het dorp heeft een grote diversiteit aan winkels, waaronder een grote meubelboulevard. Victoria Park is de modernste drafbaan in Nederland.

In Wolvega vindt u ook een aantal bezienswaardigheden. Het monumentale Huize Lindenoord, gelegen in het centrum, was eens het buitenverblijf van Onno Zwier van Haren (1713-1779). Hij was staatsman, grietman van Weststellingwerf, adviseur van Stadhouder Prins Willem IV, dichter en schrijver. Het Grietenijhuis uit 1835 bevindt zich in het centrum van Wolvega. Ook het stationsgebouw uit 1865 bestaat nog. Molen Windlust is gebouwd in 1888. Met een vlucht van ruim 27 meter is het de grootste molen in Friesland. Oudheidkamer Weststellingwerf is ondergebracht in de Burgemeesters-Villa, Hoofdstraat Oost 52. Park De Nieuwe Aanleg is in de Engelse landschapsstijl ontworpen door Lucas Pieters Roodbaard. Het park, bij de algemene begraafplaats, is aangelegd op het vroegere galgenveld van Wolvega. De hervormde kerk is, met hergebruik van oude muurgedeelten van de oorspronkelijke kerk, herbouwd in 1646. Het houten deel van de toren stamt uit 1894. De katholieke kerk stamt uit 1939. Wolvega is per fiets goed bereikbaar vanuit Mildam en Oldeberkoop.