OLDEBERKOOP
Delleboersterheide, © C. Breider
Natuurgebieden
In de nabije omgeving van Oldeberkoop liggen vijf natuurgebieden:
Delleboersterheide en Catspoele, Diakonievene, Kiekenberg,
Stuttebosch en Meulereed. Deze gebieden zijn, zeker per fiets,
vanuit De Uutwiek goed te bereiken.
Delleboersterheide en Catspoele
Langs de Tjonger liggen de Delleboersterheide en de Catspoele, die
samen een 195 hectare groot terrein vormen met een zeer gevarieerd
karakter. De Delleboersterheide bestaat uit een golvend dekzandlandschap
met kommen waarin zich veen heeft gevormd. Een groot deel is open
heideterrein met veenputten, dat omringd is door bos. De Hoorn geeft
een beeld van de rivierduintjes zoals die vroeger langs de Tjonger
lagen.
De Catspoele, gelegen tussen de Delleboersterheide en de
Diakonievene. is een prachtig ven met helder water, omgeven door
heide en omringd met bomen. De Catspoele behoort tot
één van de soortenrijkste libellenvennen van Nederland:
bijna 40 van de 71 in Nederland voorkomende libellensoorten planten
zich hier voort. In 2005 is in de Catspoele een populatie ontdekt
van de in Nederland uitgestorven Oostelijke witsnuitlibel. De
Catspoele is voor Nederlandse begrippen uniek en zeer
waardevol. Om natuurliefhebbers en -fotografen de gelegenheid te
geven de bijzondere diersoorten te zien en te fotograferen, is een
libellenvlonder geplaatst. De Catspoele en de Delleboersterheide
liggen te oosten van Oldeberkoop.
Diakonievene
De Diakonievene, een in de buurt van Nijeberkoop gelegen natuurgebied ter
grootte van 44 hectare, bestaat uit een aantal
landschappelijk mooi gelegen plassen die met elkaar in verbinding staan.
De naam herinnert aan de tijd waarin de Diaconie van Nijeberkoop voor
de armen zorgde en hier turf voor hen won. De huidige plassen zijn
restanten van die vervening in een grote pingo-ruïne. De omgeving
is hier en daar enigszins heuvelachtig door de omringende beboste stuifwal.
De Diakonievene grenst aan de Catspoele.
Wandelroutes Delleboersterheide, Catspoele en Diakonievene
De Delleboersterheide, Catspoele en Diakonievene vormen samen een
groot en mooi natuurgebied. Er zijn drie gemarkeerde wandelroutes.
De groene wandelroute (1 kilometer) gaat door de Diakonievene.
De blauwe wandelroute (3 kilometer) voert u over de
Delleboersterheide. De rode route (12 kilometer) is een echte
aanrader: deze route gaat over de Delleboersterheide en de Hoorn,
langs de Tjonger, door de Diakonievene en langs de Catspoele.
Kiekenberg
De Kiekenberg ligt ten noordwesten van Oldeberkoop, aan de overkant
van de Tjonger. De Tjonger was vroeger een natuurlijke grens. Vanaf twee
langs de Tjonger gelegen stuifduinen, de Kiekenbergen, kon men de
doorwaadbare plaatsen goed in de gaten houden. Van oudsher zijn er op
de Kiekenberg heidevelden, houtwallen en rogge-akkertjes geweest. Er zijn
Romeinse munten gevonden, potscherven uit de 9e eeuw en enkele graven.
Bij een in 1942 uitgevoerd archeologisch onderzoek zijn resten gevonden van een
kapelletje uit de 12e of 13e eeuw. Er is een gemarkeerde rondwandeling
van ongeveer zeven kilometer.
Stuttebosch
Ten zuidoosten van Oldeberkoop ligt, bij het beekdal van de Linde, het
Stuttebosch. Tot de Linde in 1922 werd rechtgetrokken kronkelde het
riviertje door het dal. Bij het Stuttebosch is een oude meander weer
hersteld. Op het eerste gezicht is het Stuttebosch een gewoon bos met
loofbomen, naaldbomen, oude bomen en jonge aanplant. Maar het blauwgrasland,
genoemd naar de vele zeggesoorten die in dit vochtige gebied groeien,
is echt bijzonder. Dankzij het regenwater dat door de keileem niet in de
bodem kan wegzakken, komen hier nog zonnedauw, moeraswolfsklauw, klokjesgentiaan,
twee soorten kartelblad en orchideeën voor. In het bos bedekken varens
in allerlei soorten de bodem. De das, het ree, vele vogelsoorten,
vlinders en libellen bevolken het Stuttebosch.
Meulereed
Het beekdalreservaat Meulereed ligt tegen de Tjonger aan, tussen het
Katlijker Schar en de Delleboersterheide. Het kleine natuurgebied
is een belangrijke stapsteen in de Ecologische Hoofdstructuur, waarmee
natuurlijke verbindingen worden nagestreefd tussen de natuurgebieden
langs de Tjonger. Net ten westen van de Meulereed liggen, in de
Tjonger, een stuw en een sluis. De middenloop van het voormalige
riviertje gaat daar over in de benedenloop. De sluis en de stuw
vormen voor vissen een barrière. In 2012 is het historische
open beekdallandschap zoveel mogelijk hersteld. Via een vistrap in
de oostelijke meander is de middenloop van de Tjonger in verbinding
gebracht met de benedenloop. De dijk langs de zuidkant van de Tjonger
is deels verlegd en volgt nu de oude beekloop. Wandelend over die
dijk, tussen Sluis I en de Heerenveenseweg, ziet u de vistrap en het
beekdallandschap.